Nga Dr.Pashko Camaj
Derisa, në hemisferen veriore po kalojmë në ditët më të ngrohtatë pranverës, lajmet rreth betejës kundër Covid-19 vazhdojnë tëjenë aktuale, në të gjithë globin. Ditë mas dite, derisa idëgjojmë, i shikojmë, apo i lexojmë ato, ne edhe shpresojmë. Nëbetejë kundër infeksioneve virale, si në rastin e pandemisëCovid-19, ne kërkojmë mënyra për të qëndruar të shëndetshëm, të bëhemi imun dhe të mposhtim këtë armik të padukshëm.Imuniteti ndaj infeksioneve mikrobike ndodhë në dy mënyra: përmes infektimit të natyrshëm ose përmes vaksinimit. Nëmënyrë të natyrshme, imuniteti ndaj këtyre mikrobeve mund tëndodhë kur mjaft njerëz infektohen, mbijetojnë dhe bëhen imunndaj virusit. Kjo në epidemiologji njihet si imuniteti i “tufës“, dhe ndodhë kur nga virusi infektohen 60-80% e popullsisë, e qëdo të thotë rreth 200-280 milion njerëz, vetëm në Shtetet e Bashkuara (ShBA). Sa për informatë, me një “shkallëvdekshmërie” për Covid-19 me rreth 1%, kjo do të nënkuptontemë shumë se dy milion vdekje vetëm në ShBA. A mundemi, ne si komb, apo cilido vend në botë, të shpresojmë ta mposhtimCovid-19 permes imunitetit të “tufës” dhe përmes infeksionit tëpërhapur? Përgjigja tingëlluese është JO, ne nuk mund tëmbështetemi në imunitetin e “tufës” si mekanizëm shërimi përkëtë ‘kolere’ te shekullit 21. Pra, kemi vetmen nje mundësi, tëgjejmë vaksinën dhe ta prodhojmë sa më shpejt!
Progres në kërkime të vaksines:
Deri në javën e kaluar, mbi 80 kandidatë për vaksina Covid-19, janë duke u studiuar në të gjithë botën, ku shumica e tyre janëakoma në fazat e hershme të testimit. Lajm i mirë është se gjashtë prej tyre kanë arritur prova klinike, pra testohen në njerëz. Një numër i vaksinave të kandidatëve që janë në fazën e testimit klinik, përfshijnë dy në ShBA, një në Britani, një në BE dhe katër në Kinë. Këto testime janë në faza relativisht tëhershme (numër i vogël i njerëzve) dhe asnjëra nuk ka arriturende në fazën e tretë, në të cilën vaksina testohet te një numër i madh njerëzish. Kjo fazë e provave do të na tregojë nëse vaksinafunksionon, dhe ajo që është me e rëndësishmja, a është e sigurtpër përdorim në njerz, pa efekte negative për shëndetin tonë. NëShBA, ka prova për vaksinat që po zhvillohen në Shkollën e Mjekësisë në NYU Grossman dhe Universitin Maryland, nëShkollën e Mjekësisë të Universitetit Rochester dhe në SpitalinQëndror në Cincinnati. Për më tepër, është për to cekur njëprovë që po zhvillohet nga Pfizer Pharmaceuticals dhe njëkompani gjermane bioteknike BioNTech, me 200 pacientë tëregjistruar në Gjermani. Kto punime po gjenerojnë optimizëm, se vaksina e sigurt dhe efektive kundër Covid-19 do të jetë ne perdorim deri në fund të vitit. Nëse këto prova rezultojnë tësuksesëshme, Pfizer planifikon të përdorë tre vendet e saj, nëShBA, për të prodhuar në masë vaksinën, me qëllim që tëprodhojë miliona doza të vaksinave në vitin 2020, dhe qindramiliona më shumë në 2021.
Si funksionon vaksina:
Vaksina ka një funksion të thjeshtë: i jep udhëzime trupit tonë se si të bëjë proteina që do të shkaktojnë reagime ndaj mikrobeve, pasi të ekspozohen ndaj tyre. Ajo funksionon duke ‘trajnuar‘ sistemin tonë imunitar, për të njohur dhe luftuar viruset osebakterjet. Për ta bërë këtë, molekula të vogla nga viruset duhetinjektuar në trup për të shkaktuar një përgjigje imune të trupittonë. Këto molekula të vogla quhen antigjene, dhe ato janë tëpranishme në të gjitha viruset dhe bakterjet. Duke injektuar këtoantigjene në trup, sistemi ynë imunitar mëson që me siguri t’injohë ata si ‘armiq pushtues,’ të prodhojë antitrupa ndaj tyre dhet’i krijoj ‘kujtesë’ për të ardhmen. Nëse ne expozohemi ndajkëtyre mikrobëve përsëri, sistemi ynë imunitar do t’i njohë ata siarmiq, menjëherë dhe agresivisht do t’i sulmojë ata përpara se tëpërhapen ne trupin tonë dhe të shkaktojë sëmundje. Administrata e Ushqimeve dhe Barnave në ShBA, e cilambikqyr prodhimin e vaksinave dhe sigurin e tyre tëpërgjithshme, do të ketë fjalën e fundit. Ata aktualisht po shqyrtojnë procesin shkencor, si dhe pyetjet etike rrethzhvillimit të shpejtë ne prodhimin e vaksinës kundër Covid-19.
Drita në fund të tunelit te gjatë:
Ndërsa provat në zhvillimin e vaksines janë aktuale dhepremtuase në të gjithë globin, shpresëdhënëse janë dheaktivitetet e shumta shkencore që shikojnë të kurojnë pacientët e infektuar. Hulumtimi mbi antitrupat që mund të përdoren sitrajtim profilaktik për njerëzit që kanë qenë të ekspozuar ndajCovid-19 janë prëmtues. Përdorimi i antitrupave mund të jetëmënyrë efektive dhe e shpejtë ne luften kunder virusit korona, derisa të prodhohet vaksina. Kështu, ne vazdojmë të presim, shikojmë, dëgjojmë dhe shpresojmë!