Zef Dedë Gjeloshaj, agjenti i shërbimit sekret shqiptar, i cili ka qenë pjesë e komiternit në vitet 1950, u tradhtua nga vendi i tij gjatë një misioni në Jugosllavi.
Njeriu, i cili ka qenë pjesë e bisedave të fshehta me krerët më të lartë të Shqipërisë, por edhe të ish-Bashkimit Sovjetik, u kap nga serbët dhe u burgos.
Ai u arratis dhe mbërriti në Shqipëri. Këtu, ai u burgos si tradhtar me 10 vite burg. Ish-agjenti i shërbimit sekret arriti të fitojë pafajësinë pas dhjetëra kërkesash.
Në një intervistë, dhënë gazetares Klodiana Kapo dhe operatorit Besfor Kryeziu, pak javë para se të ndërronte jetë, Zef Gjeloshaj tregon një pjesë të historisë së tij. /Top Channel/
__________________________________________________________________
Për t‘i shpëtuar persekucionit të regjimit titist, i cili i kishte vrarë disa nga pjesëtarët e familjes, në 1950, Zef Gjeloshaj arratiset dhe vjen në Shqipëri. Por parajsa e ëndërruar i kthehet në një ferr të vërtetë. Pasi ishte dërguar me mision në Jugosllavi nga Kryeministri Mehmet Shehu, akuzohet si armik i popullit dhe burgoset e internohet për vite me radhë. Historia tragjike e Zef Dod Gjeloshajt me origjinë nga Trieshi i Malit të Zi, në një libër kujtimesh të shkruarnga vetë ai dhe me parathënie të shkrimtarit të shquar, Dritëro Agolli
Zef Gjeloshaj – Shqiptari që u takua me Titon në vitin 1950
Historia tragjike e Zef Gjeloshajt dhe familjes së tij në Tuz
Zef Dod Gjeloshaj u lind në vitin 1931, në Triesh të Malit të Zi, në një nga familjet më të njohura të atyre trevave me popullsi etnike shqiptare. Babai i tij, Dodë Smajli, ka qenë një nga burrat më të dëgjuar në të gjithë shqiptarët e asaj krahine, duke trashëguar komandën e të parit të vendit, që e kishin pasur në disa breza burrat e atij fisi. Gjatë periudhës së Luftës së Dytë Botërore, familja Gjeloshaj mbajti një qëndrim neutral duke ndihmuar si forcat komuniste të Marshallit Tito, ashtu dhe ato partizane të Enver Hoxhës. Veç kësaj, shtëpia e Dodë Smajlit në Triesh, u kthye në spital partizan për forcat serbomalazeze dhe ato shqiptare që vepronin në atë krahinë. Me mbarimin e Luftës, familja Gjeloshaj nuk pati ndonjë problem me regjimin komunist të Titos dhe dy nga djemtë e Dodës, u mobilizuan si ushtarakë në rradhët e Armatës Jugosllave. Por përplasja e tyre ndodhi në vitin 1946 kur djali i Dodës, Nikolla që shërbente në Beograd, vrau një oficer serb, dhe nga dënimi me vdekje ai mundi të shpëtonte pas takimit të babait të tij, Dodës, me Marshallin Tito. Pas daljes nga burgu i Goli-Otokut, Nikolla nuk jetoi shumë dhe vdiq nga torturat që i ishin bërë atje. Ndërsa në vitin 1950, vetë Dodë Smajli u vra në përpjekje me forcat serbomalazeze që i kishin rrethuar shtëpinë, pasi ai nuk pranoi të dorëzonte një major serb që kërkohej nga regjimi i Beogradit. Pas vrasjes së Dodës, gjatë atij rrethimi, u plagos dhe i biri i tij, Martini, ndërsa më pas i burgosën dhe djalin tjetër, Noshin, i cili shërbente si ushtarak në Kotorr. Nisur nga kjo situatë ku u ndodh familja Gjeloshaj, djali tjetër, Zefi, u detyrua dhe u arratis nga Jugosllavia dhe erdhi në Shqipëri. Por ai ra nga shiu në breshër, pasi në atdheun e tij e priti një fat edhe më tragjik. Pasi u dërgua me mision në Jugosllavi, Zef Gjeloshaj u akuzua si armik i popullit dhe burgos e u internua për disa vjet me radhë në atdheun e tij, duke kaluar një kalvar të gjatë vuajtjesh dhe peripecish. Ndonëse në vitin 1984 Gjykta e Lartë ia dha pafajësinë, vuajtjet dhe rininë e humbur burgjeve të regjimit komunist, nuk mund t‘ia kthente dot askush.
Zef Dod Gjeloshaj, 87-vjeçari me banim në Tiranë dhe me origjinë nga Trishi i Malit të Zi, është një nga ata qindra e qindra shqiptarë të Kosovës, Malit të Zi dhe Maqedonisë, të cilët në vitet e regjimit komunist të Enver Hoxhës, për t‘i shpëtuar gjenocidit dhe përndjekjeve të regjimit titist të Beogradit, lanë vatrat e tyre dhe erdhën në atdheun mëmë, në Shqipëri. Por ëndrra e tyre për një jetë më të mirë në atdheun e të parëve, u shua shpejt si një flluskë sapuni. Në atdheun e tyre ata jo vetëm që nuk i priti një jetë e mirë ashtu sikur kishin ëndërruar prej kohësh, por atyre iu rezervua një fat tejet tragjik. Arrestime, burgosje, tortura, internime dhe një kalvar i gjatë vuajtjesh në burgje e kampet e punës së detyruar, pasi më parë ishin akuzuar si agjentë të UDB-së. Ky fat, ishte parathënë edhe për Zef Dod Gjeloshajn, i cili që në rininë e tij kur nuk ishte më shumë se 20 vjeç, la familjen e tij në Triesh të Malit të Zi dhe erdhi në Shqipëri. E gjithë jeta e tij, e cila është një histori tejet tragjike, është përshkruar me mjeshtëri prej tij në një libër që ai e ka titulluar “Zëri i kujtesës”. Nga ai libër, parathënia e të cilit është shkruar nga shkrimtari i shquar, Dritëro Agolli, ne kemi përzgjedhur për botim vetëm disa pasazhe që po i botojmë më poshtë pa asnjë ndryshim.
Kujtimet e Gjeloshajt: Takimi me Marrshallin Tito
Rreth 10 korrikut të vitit 1950, Tito me Jovankën dhe eskortën e tij erdhën për vizitë në shtabin e përgjithshëm të autostradës Beograd-Zagreb. Dolën dhe e pritën gjithë kuadrot dhe punonjësit e shtabit. U përshëndet me ne e na dha dorën të gjithëve. Më tepër foli me një sekretare bukuroshe, Mica Antiq, nga plazhi i Opatisë. Jovanka e shihte me një vështrim të egër. Tito pyeste me hollësi Micën për vendlindjen e saj, sepse Tito i dinte ato vende, sepse në fshatin Kumrovac të Zagrebit kishte lindur e ishte rritur, pa bërë fjalë për vendet piktoreske dhe plazhet që i kishte merak. Kur na u drejtua neve, me një fjalim të shkurtër na tha: “Shoqe dhe shokë? Është në nderin tuaj që po ndërtoni me sukses autostradën Beograd-Zagreb, që është objektivi ynë kryesor i këtij plani 5-vjeçar. Kjo është përgjigjja më e mirë që populli ynë u jep akuzave dhe shpifjeve të Kominformës dhe mustaqes së Kremlinit. Kohët e fundit Stalini helmatisi edhe Gjergj Dimitrovin, por te ne i hasi sharra në gozhdë. Kominforma dhe gjithë blloku sovjetik këtë autostradë që po ndërtoni me duar të arta, e quajnë aeroport gjigant për aeroplanët anglo-amerikanë. Ju lumshin krahët dhe ju uroj punë të mbarë”. Tito me pamjen e tij të jepte përshtypjen e një udhëheqësi të rreptë, por të vendosur. Kur bënte sikur qeshte, nxirrte dhëmbët e bukur, midis të cilëve dh atë të floririt. Si tip kapadaiu, me uniformën e mareshalit, mori me vete dhe komandantin dhe zevëndësin dhe u mbyll në zyrën e Ante Josipoviçit. Ne u shpërndamë në zyrat tona. Me komandantin qëndroi mjaft kohë. Kur u largua, eskorta nuk lejoi takim të dytë me të. I shoqëruar nga komandanti, duket se shkuan në një pikë turistike. Unë që kisha mizën nën kësulë, gjatë vizitës së Titos u përpoqa të mbaj një qëndrim normal duke duartrokitur bashkë me shokët. Gjatë kësaj kohe vura re sa gjatë gjithë takimit nuk m‘u nda një shtabit i quajtur Rajko Kopricka. Ai më ngjitej dhe bënte sikur më përkëdhelte, duke i çuar duart e veta afër xhepave të mi. Ky ishte një kontroll me lezet i Rajkos, i cili ishte edhe drejtor kuadri. Më vonë mendoja këtë Tito, impozant dhe energjik, që së bashku me Xhavarllall Nehrunë e Indisë, Sukarnon e Indonezisë dhe Gamal Abdel Naserin e Egjiptit udhëhiqnin “Botën e tretë, botën e paangazhuar”, e që ma tregonte Radule Styenski, shkrimtar revolucionar nga Pipri i Malit të Zi, por që jetonte prej kohësh në Bashkimin Sovjetik, si nënshtetas i tij.
Si erdhi Tito në krye të PK Jugosllave
Radule, midis të tjerash, më tregonte: “Tito si nënoficer i ushtrisë austro-hungareze dhe si partizan i revolucionit bolshevik, që nga Lufta e Parë Botërore mbeti në Bashkimin Sovjetik. Ne, në Moskë bënim së bashku jetën e Partisë, ai si mumje i heshtur, ku fjalët i nxirrte sikur i kishte me para, një ditë prej ditësh, për habi të të gjithë organizatës komuniste jugosllave në Moskë, me rekomandim të KGB-së, dhe me vendim të Kominternit, u zgjodh sekretari ynë dhe qysh atëhere nisi t‘i hapej goja. Zhdukej me javë e me muaj dhe, për ta justifikuar mungesën e tij, thuhej se shkonte nëpër Evropë, i ngarkuar me detyra nga Kominterni. Madje ai shkonte deri në Amerikën Latine. Ky emërim i papritur ndodhi pasi Stalini i kishte thirrur në Moskë njeri pas tjetrit dy sekretarët e përgjithshëm të Partisë Komuniste Jugosllave, parti që për kohën ishte nga më të fortat në Evropë. Përveç Jugosllavisë, Titos iu dha “licenca” edhe për kujdesen mbi lëvizjen dhe organizimin e komunistëve të Ballkanit. Gruan e parë dhe fëmijët i la në Rusi. Madje djali i tij, Zharko, u bë oficer Ushtrisë së Kuqe dhe në betejen e Stalingradit humbi krahun. Tito u shkollua në Moskë, në shkollën e kuqe bolshevike. Pra ai nga një mekanik, u bë udhëheqës. Pas viteve 1950 kur arriti kulmi i acarimit Beograd-Moskë, udhëheqja e komunistëve dhe e revolucionit spanjoll, Dolorez Ibarruri, shkruante: “Tito aktual nuk është Tito i vërtetë, atë e kapën rob në Luftën e Spanjës dhe gestapoja e Hitlerit e “publikoi” me një major të gestapos gjermane”. Kryegjenerali dhe njeriu më me autoritet i Malit të Zi, heroi i Luftës së Dytë Botërore, mik i Dodë Gjeloshajt, dhe, siç do ta lexoni, (nipi i të cilit, komandanti i Aviacionit të Beogradit, Radomir Mirasheviq), u vra nga UDB-ja bashkë me Dodën. Kur fliste për Titon, gjenerali Gjoka Mirasheviq, thoshte: “Në vitin 1948, unë u pozicionova kundër Titos, duke mbajtur anën e Informbyrosë dhe të Stalinit. Tito më thirri disa herë në zyrën e tij duke më bindur për “rrugën e drejtë”, e duke më propozuar të ndërroja mendim. Unë i thashë Titos: “Vish opingat dhe shko në Moskë e binde Stalinin për drejtësinë e rrugës tënde. Atëherë unë do të jem me ty”. Tito qeshi me sarkazëm dhe tha: “Të shkoj si cjapi te kasapi? Po a nuk i zhduku me pabesi Stalini dy sekretarët e përgjithshëm të Partisë Komuniste Jugosllave, Gorkiq dhe Petko Miletiq? Më kujtohet një natë Stalini, në mbledhjen e Kominternit në Moskë, kritikon rëndë një shok tonin, aktivist të Kominternit që vepronte në Argjentinë. Në mbrëmje e kritikoi dhe të nesërmen në mëngjes u gdhi i vrarë. Stalini si gjakatar, i ka duart e gjata të krimit”. Gjeneralit të moshuar mosbindja ndaj Titos i kushtoi rëndë, duke e syrgjynosur në kampin sekret të Goli Otokut, që për tmerret dhe torturat, dhe veçanërisht nëpërkëmbjen e dinjitetit njerëzor, ua kalonte kampeve raciste. Në qoftë se Titos ia quajnë meritë se i theu hundën Stalinit, ai hapi dhe liberalizoi Jugosllavinë, e bëri të pasur, saqë bota e quante “Amerika e vogël”, kufizoi etjen për sundimin e serbomëdhenjve, duke krijuar dy krahina autonome: në Veri Vojvodinën dhe në Jug, Kosovën.
Përgatitjet e Zefit për t‘u arratisur në Shqipëri
Goli Otoku për Titon do të mbetet një njollë turpi për sundimin e tij të gjatë. Gjenerali Gjoko Mirasheviq sot e ka shtatoren (lapidarin), më madhështor të Malit të Zi, në qendër të kryeqytetit, në Podgoricë. Gjoko është me gjak shqiptari, nga barku i Margilajve të Lulnikëve të Trieshit, por lindi në fshatin Dalan afër Podgoricës. Mund të them se gjenerali Gjoko ka qenë dhe mbetet autoriteti më i padiskutueshëm i Malit të Zi. Autostrada Beograd-Zagreb, sipas urdhrit të Titos është bërë e drejtë pa asnjë kthesë, pavarësisht nga ç‘objekte do të shkelte. Kur kaloja asaj rruge me kujtohej burgu i Mitrovicës së Sremit, ku shumë shqiptarë të arrestuar në Kosovë, i kishin mbyllur në këtë burg të vdekjes prej nga, siç thuhej, asnjë i burgosur nuk dilte i gjallë. Më kujtohet vëllai im, Nikolla, që u torturua deri në vdekje në këtë burg.
Po kalonin ditët e korrikut të vitit 1950. Mua më digjej toka nën këmbë. Mora një urdhër shërbimi nga shtabi për në sektorin e Vinkovacit. Sapo futa shkresën në xhep, preva biletën e trenit jo për në Vinkovac, por për linjën Shamac-Sarajevë-Titograd. U nisa më 19 korrik. Treni fluturonte fushave të Sremit. Kjo shpejtësi u ngadalësua shumë kur po kaloja në luginat dhe malet pa fund të Bosnjës. Në qytetin e Zenicës, qendër e madhe industriale e çelikut, qyteti nuk dukej nga tymi i furrnaltave të shumta të shkrirjes së metalit. E dija se në këtë qytet tymi, kralët jugosllavë kishin krijuar një burg me regjim të rëndë. Sigurisht këtë burg e përdorte edhe Aleksandër Rankoviç. Më kujtohet malazezi Jole Markoviq (më vonë president i emigracionit jugosllav në Shqipëri), ishte mbajtur në këtë burg 12 vjet rresht i lidhur këmbë e duar nga mbretëria e Beogradit. Treni dredhonte nëpër tunelet e panumërta përmes maleve të larta. Më dukej sikur treni nuk ecte fare. Sikur të kisha mundësi ta shtyja edhe unë, që bashkë me dy lokomotiva që kishte t‘ia shtoja shpejtësinë – të arrinim sa më parë në Titograd, në kufirin shqiptar. Me gjithë padurimin, që nuk më linte të mbyllja sytë, dëshiroja të interceptoja vendet e varrezave masive ilire në hapësirën e Bosnjës. Në mbrëmjen e 19 korrikut, arrita në Sarajevë, në këtë qytet të bukur dhe shumë të këndshëm. Më duhej të prisja disa orë në trenin tjetër. Dola të shëtisja pak në qytet. Piva shumë ujë. E ku mos ta pija ujin e Sarajevës? Në asnjë qytet të botës nuk kam pirë ujë më të këndshëm. Sarajeva mes maleve është plot me dyqane, ku dallohen bizhuteri, kozmetika, si në asnjë qytet tjetër në Ballkan. Nuk kishin faj tregtarët e Shkodrës që lakmonin tregun e Sarajevës. Mos harrojmë se Sarajeva është vendi ku u vra princ Ferdinanti, që u bë shkak për fillimin e Luftës së Parë Botërore. Hipa natën në tren. Arrita në qytetin në shpate të malit Mostar. Kalova nëpër mend kushërinjtë e nënës sime, vëllezërit Ivanaj, (Mirash e Martin), ku kishin marrë diplomën e pjekurisë me rezultate të shkëlqyera, me gjithë kushtet e rënda ekonomike, duke u detyruar që në kohën e lirë të punonin si argatë për bukën e gojës. Treni vazhdonte punën e vet. Një bashkudhëtar veteran më zgjoi nga dremitja, duke më folur: “Shiko çunak, atje majtas është lugina e Sutjeskës. Aty është zhvilluar beteja partizane më e madhja në botë. Të rrethuar nga nazistët, janë vrarë 6.000 partizanë, 6.000 djem nënash në lule të rinisë. Aty ka mbetur i vrarë edhe nipi im, komandanti i divizionit të këtyre trimave, Heroi i Popullit, Savo Kovaçeviq. Në këtë betejë është plagosur Marshalli Tito. Aty u vra edhe qeni besnik i tij, që i mjekonte plagët me gjuhën e tij”, përfundoi veterani me sytë mbushur me lot…
Pas viteve 1992, rikujtoja Bosnjën dhe Sarajevën nuse të bukur, ku bëri masakrat më të mëdha për Europën, pas Luftës së Dytë Botërore, sadisti dhe gjakësori edhe i Kosovës, Sllobodan Millosheviçi, (qeni i tërbuar). Ai e rrënoi me artileri të rëndë Sarajevën lule, vrau gra e fëmijë me zëvendësit e tij: Mlladiq e Karaxhiç, bëri masakrën më të paparë në Srebrenicë – ku vrau në mënyrën më barbare dhjetëra e mijëra burra, gra e fëmijë të pafajshëm serbë të Bosnjës, vetëm e vetëm se ishin të besimit mysliman. Filozofi francez, Blez Paskal, thotë: “Njerzit s‘bëjnë kurrë të liga në mënyrë kaq të plotë dhe me gëzim se sa kur i bëjnë për bindjet fetare”.
20 Korrik 1950, në Titograd
Në mëngjesin e 20 korrikut 1950, zbrita në Titograd, në qytetin e vjetër të Diokles, themeluar nga perandori romak, Dioklecani (për të cilin populli vendas thotë se është me prejardhje ilire nga fshati Dinosh). Për Dioklenë flet edhe gjeografi Aleksandër Ptolemeu. Para se të zbrisja nga treni po shihja Titogradin e bukur, të rindërtuar plotësiht nga duart e gjermanëve të zënë rob lufte… qytet që shtrihej në fushën e rrafshët të Qemos e përshkohet nga lumi më i madh i malit të Zi, Moraça, dhe nga lumi i vogël Ribnica, mbi urën e së cilit në qendër të qytetit, u vra pabesisht 90 vjet të shkuara trimi i Kosovës e i Vlorës, Isa Boletini. Kur po kaloja në mes të qytetit, më bëhej sikur të gjithë njerëzit i kishin sytë tek unë dhe po më vrojtonin. E vërteta ishte se mua nuk më njihte kush në Titograd. Në rrugë takova një vajzë, Lenën, shoqe fëmijrie. Meqënse ajo po shkonte në Tuz, ku kishte shtëpinë, iu luta të më lajmëronte Isuf Qetkajn (mësues në Tuz), që të vinte këtu e të më takonte te trieshani Mark Milli, ku unë u strehova. Pa kaluar një orë, ia behu Isufi. Më foli për situatën, për plagët e marra dhe kockat e thyera nga Sigurimi Jugosllav. Besniku po besnik mbetej, dhe nuk mund të ndodhte ndryshe. Isuf Qetkaj, deli djalë, i biri i bajraktarit të Ledinës, dhe nip i derës së parë të Hotit – Delimetaj. Punë minutash bëmë planin – ditën dhe orën e arratisjes urgjente. Unë do të dilja në bjeshkën e Koshticës dhe ai në bjeshkën e tij, në Akull të Ledinës. Në mesditën e datës 22 korrik, erdhi Isufi në oborrin tim, hëngrëm djathë të zier dhe pamë se patrulla e kufirit ishte te familja e Nik Gjokës dhe Pashke Loshes, të cilët ia kishin shtruar me të ngrënë e me të pirë. U siguruam se zona e kufirit tonë ishte e lirë. Duhej treguar kujdes me minat toksore. Pa u përshëndet me njeri u nisëm. Motra ime e madhe, Palina, që kishte ardhë për verim te njerëzit e saj, me zgjuarsinë e veçantë natyrale që e karakterizonte, e nuhati problemin, na përcolli te dera e na tha: “Po dilni me shetitë, jua priftë zoti mbarë!”. Me shpejtësinë rinore që na karakterizonte, e përshkuam malin e Iballës dhe iu futën rrëpirave të Sllapit, për të arritur në ujvarën e bukur të Peruqies të Selcës së Kelmendit.
Kalimi i kufirit për në Shqipëri
Kur kaluam kufirin morëm frymë lirisht, na dukej më i ëmbël ajri i Shqipërisë. Jo vetëm ahet dhe pishat, por çdo ferrë e shkurre shqiptare na dukej si kopshtet e varura të Babilonisë. “Shpejt e kaluam kufirin, o Isuf”. “Po, tha ai, populli thotë: Kambët e lehta – faqja e bardhë”. M‘u kujtuan shprehjet e kryegjeneralit rus Suvorov, kur kalonte me armatat malet e Karpateve. Për të arritur sa më shpejtë në betejë thoshte: “Në këmbët e ushtarëve të mi, varet fitorja jonë”. Kur fliste për zotësinë dhe, shpejtësinë e Gjergj Kastriotit, gjenerali Xhejms Volfi, Heroi i Kebekut të Kanadasë, thoshte: “Skënderbeu ia kalon të gjithë heronjve të lashtë dhe të sotëm”. Mbërritëm në zyrat e pushtetit lokal në Selcë. Atje gjetëm sekretarin e Komunës, Vat Gjeloshin, një mesoburrë i pashëm dhe shumë fisnik. Ne insistuam që të dorëzoheshim në polici. Shkuam në postë ku na pritën me përzemërsi. U habitën se si e kishim kaluar kufirin ditën me diell, pa u diktuar nga asnjë palë.
Të nesërmen në mëngjez, të shoqëruar me një polic, u nisëm në këmbë për në Shkodër. U lodhëm aq shumë sa mund ta quaj “Rruga e mundimeve”. Lugina e Kelmendit nuk kishte të sosur, pa lere leqet e Hotit. Në Tamarë doja të takoja kushërirën e nënës sime, Katrinë Marën, por shoqëruesi na tha se nuk kishim kohë. Më vonë u takova me djalin e saj, Zef Bujajn, në “universitetet” e ndërtimit të pallateve “Agimi” në Tiranë”. Nga Selca në Rrapsh të Hotit arritëm në mesditë. Shoqëruesi na çoi në Repartin e Mbrojtjes për të ngrënë drekë. Unë ngula këmbë duke i thënë shoqëruesit se doja të takoja patjetër hallën time, të martuar me Mark Elez Shabajn, një nga shtëpitë më të dëgjuara të Rrapshës dhe të Malësisë. Shkova te halla, por mjerisht nuk e gjeta aty, sepse kishin dalë në bjeshkë. Aty gjeta kunatin e saj, heroin e Luftës së Deçiqit dhe të betejave të Sukave dhe të Moksetit, Dedë Elez Shabaj. Në luftrat për mbrojtjen e tërësisë toksore shqiptare ky luftëtar kishte humbë këmbën dhe në trup kishte marrë shumë plagë. Në bisedë me mua, ai kritikoi ashpër regjimin në fuqi që ekzistonte në Shqipëri. Fjalët e tij më prekën në shpirt, sepse Shqipërinë e dija si vendin më ideal në botë. Marashi, djali i madh i hallës Zoje, nuk fliste fare. Fjetëm te një fshatar në Budisht. Të nesërmen u nisëm për në Koplik të rrethit të Shkodrës. Shoqëruesi pothuaj nuk fjeti fare. Vigjëlonte sepse kishte përgjegjësi për jetën tonë. Rrugës takonim vetëm fshatarë me pushkë në krah, por edhe kufitarë e policë. Policët dhe ushtarët ishin me rroba të grisura dhe me arna. Kjo gjë na tronditi shumë. Pesimizmin po e shfaqte haptazi Isufi. Të rraskapitur më në fund zbritëm në Koplik ku hipëm në makina të rastit. Dega e Punëve të Brendshme të Shkodrës na priti mirë, por specialistët e zbulimit kërkonin informata nga më të ndryshmet, aq sa më detyruan t‘u them drejtuesve: “Ore po na mërzisin me pyetje këtë shokët tuaj. Ne nuk vijmë nga shtabi i Goshnjakut dhe i Rankoviçit, por vijmë nga bankat e shkollës”. Zaim Myftari nga Belishova dhe Irakli Kocani nga fshatrat e Vlorës, na mirëkuptuan. Flinim në hotele dhe hanim në restorante. Ndoshta formalisht, por në fakt na thanë: “Keni qejf me qendrue në Shkodër?” Ne pa u menduar fare, u përgjigjëm: “Jo na çoni te shokët emigrantë…!”.
Pas ca kohësh na e plotësuan dëshirën. E ku do shkonim ne? Na çuan në kampin plot baltë e pluhur të Llakatundit të Vlorës. U mërzitëm sa më s‘ka dhe i thoshim njeri-tjetrit: “Kjo qenka parajsa që imagjinonim”? Për fat në kamp nuk ndenjëm shumë. Vetëm disa muaj. Më vonë mua më transferuan në seksionin e arsimit të Lushnjës, kurse Isufin, i cili nuk deshi të punonte si mësues, e çuan në Fier.
(Marrë nga gazeta “Shqip”)